จำปีสิรินธร เป็นพันธุ์ไม้ชนิดใหม่ของโลก มีลักษณะลำต้นใหญ่สูง ประมาณ
20 - 30 ม. ใบเหมือนจำปีทั่วไป แต่ใหญ่กว่า ดอกมีขาวสีนวล มีกลีบดอก
12-15 กลีบ เมื่อดอกโรยแล้วจะมีเมล็ดเป็นช่ออยู่รวมเป็นกลุ่ม จะผลิดอก
ประมาณ เดือน ก.ค. - พ.ย. และมีอยู่แห่งเดียวในโลกที่ป่าพลุชุมชน
ต.ซับจำปา อ.ท่าหลวง จว.ลพบุรี

      ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น นักวิชาการ 10 สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
แห่งประเทศไทย เป็นผู้ค้นพบ และได้นำกราบทูล พล.อ.หญิงสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี โดยทรงพระราชทานนามให้ว่า "จำปีสิรินธร" ปัจจุบัน รร.จปร.
ได้รับพระราชทานพันธุ์ไม้ "จำปีสิรินธร" จาก พล.อ.หญิงสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารี ให้เป็นต้นไม้สัญลักษณ์ประจำ รร.จปร. เพื่อความเป็นสิริมงคล

• ต้น ไม้ต้นขนาดกลาง ถึงขนาดใหญ่ สูง 20-30 เมตร มีเส้นผ่าศูนย์กลางของลำต้นที่ระดับอก 50-200 เซนติเมตร เปลือกโคนต้นสีน้ำตาล หนา 0.5 - 1 เซนติเมตร มีกลิ่นฉุนเฉพาะตัว เปลือกแตกเป็นร่องลึก ตามยาว ลำต้นเปลาตรง กิ่งที่อยู่ในระดับสูงมีเปลือก สีขาว กิ่งอ่อนมีสีเขียวอมน้ำตาล มีช่องอากาศเป็นจุด หรือขีดนูนกระจาย ทรงพุ่มกลมโปร่ง เนื้อไม่และกิ่งเหนียว

• ใบ รูปรี กว้าง 7-10 เซนติเมตร ยาว 14-20 เซนติเมตร โคนใบมนกลม หรือรูปลิ่ม ปลายใบมนทู่ถึงแหลม ผิวใบ ด้านบนมีขนเล็กน้อย สีเขียวอมเหลือง มีเส้นกลางใบนูน เล็กน้อย และมีเส้นแขนงใบเป็นร่อง ผิวใบด้านล่างสีอ่อนกว่า และมีขน มีเส้นเส้นกลางใบและเส้นแขนงใบนูนเด่น เนื้อใบหนา แข็งกรอบ ขอบใบเรียบ เส้นแขนงใบมี 10-12 คู่ ก้านใบยาว 2.5-4.5 เซนติเมตร รอยแแผลเป็นของหูใบ แนบโคนก้านใบยาวสองในสามของความยาวของก้านใบ

• ดอก ออกเดี่ยวที่ซอกใบใกล้ปลายยอด ดอกตูมรูปกระสวย มีเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-1.5
  เซนติเมตร ยาว 2.5 - 3.5 เซนติเมตร กาบหุ้มดอกมี 1 แผ่น สีเขียวอ่อน และมีขนอ่อน ๆ
  คลุมอยู่ กาบฉีกออกและหลุดไป เมื่อกลีบดอกเริ่มแย้ม ก้านดอกยาว 1.8 เซนติเมตร ดอกบาน
  ตั้งขึ้น สีขาวนวล กลีบดอกมี 12-15 กลีบ เรียงเป็นชั้น ๆ ละ 3 กลีบ กลีบชั้นนอกรูปหอก
  แกมขอบขนาน กว้าง 1.2-1.5 เซนติเมตร ยาว 4.5 - 5 เซนติเมตร ปลายกลีบมนกลม เมื่อเริ่มแย้มโคนกลีบดอกด้านนอกมีสีเขียวอ่อน กลีบดอกชั้นในมีขนาดแคบและสั้นกว่าเล็กน้อย
  เริ่มแย้ม และส่งกลิ่นหอมตั้งแต่พลบค่ำ ดอกบานอยู่ได้ 2 วัน เมื่อใกล้โรยเปลี่ยนเป็นสีเหลืองเล็กน้อย ผล

• ผล เป็นช่อยาว 4-6 เซนติเมตร ก้านช่อผลยาว 4 เซนติเมตร มีผลย่อย 15 - 25 ผล แต่ละผลเรียงติดอยู่บนแกนกลางผล และไม่มีก้านผลย่อย ผลรูปกลมมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 1-1.5 เซนติเมตร ผิวของผลมีช่องอากาศเป็นจุดๆ สีขาว ผลอ่อน สีเขียว เมื่อแก่แล้วเปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลอ่อน ผลย่อยแตก ตามแนวยาว แต่ละผลมี 1-6 เมล็ด เมล็ดสีแดงเข้มรูปกลมรี ยาว 4-6 มิลลิเมตร

• ช่วงการออกดอก และติดผลออกดอกบาน ระหว่างเดือนมิถุนายน ถึง กรกฎาคม ผลแก่ระหว่างเดือนตุลาคม ถึงเดือนพฤศจิกายน

• นิเวศวิทยาและถิ่นกำเนิด จำปีสิรินธรเป็นพืชเฉพาะถิ่นของไทย (Endemic to Thailand)
  คือมีขึ้นอยู่เฉพาะในประเทศไทยเท่านั้น และมีขึ้นอยู่เฉพาะพื้นที่ชุ่มน้ำหรือในป่าพรุน้ำจืดที่มี
  น้ำพุไหลผ่าน ตลอดเวลา สำรวจพบครั้งแรกในป่าพรุน้ำจืดของบ้านซับจำปา ตำบลซับจำปา
  อำเภอท่าหลวง จังหวัดลพบุรี ในพื้นที่รวมกันประมาณ 80 ไร่ ในระดับ ความสูงประมาณ
  50 เมตร พื้นที่โดยรอบห่างออกไป ประมาณ 10 กิโลเมตร ภูมิประเทศเป็นเขาหินปูน
  เมื่อมีฝนตกแล้ว น้ำจากเขาหินปูนนี้จะซึมลงใต้ดินและไหลรวมเป็นน้ำใต้ดิน มาพุขึ้น
  ในป่าบ้านซับจำปา น้ำในบริเวณนี้จึงมีความเป็นด่างสูงกว่าในพื้นที่อื่น
  
          ต่อมาสำรวจพบในป่าพรุน้ำจืดของบ้านน้ำสวย ตำบล น้ำสวย อำเภอเมือง จังหวัดเลย
  ซึ่งมีพื้นที่รวมกัน ประมาณ 30 ไร่ ในระดับความสูงประมาณ 165 เมตร ซึ่งมีขนาดใหญ่สูง 30 เมตร
  และเส้นผ่าศูนย์กลาง 1 - 2 เมตร อยู่มากกว่า 30 ต้น